Türkiye’nin Eurofighter Typhoon savaş uçağı tedarikindeki en önemli şartlarından bir tanesi, Meteor Hava Hava Füzesi’ni de tedarik etmek. Öyle ki bu durum; İngiltere, Yunanistan ve Fransa üçgeninde bir diplomatik temaslar silsilesine dönüştü. Peki, nedir bu Meteor Füzesi ve neden önemli? Türkiye niçin tedarik etmeli? Bu içeriğimizde, bu konuya değineceğiz.
Meteor Füzesi Nedir? Türkiye için neden önemli?
Meteor, Avrupalı füze üreticisi MBDA tarafından geliştirilmiş RamJet itkili bir görüş ötesi hava hava füzesidir. Yani bir hava platformundan atılarak, başka bir hava platformunu vurmak üzere geliştirilmiştir.
Şu ana kadar; F-35 Lightning II, Eurofighter Typhoon, Dassault Rafale ve Gripen platformlarına entegre edildi ve onlar tarafından kullanılabiliyor. Güney Kore’nin KF-21 savaş uçağına entegrasyonuna yönelik faaliyetler ise devam ediyor.
Teknik özelliklerine bakacak olursak ise 190 kilogram ağırlığa, 3.7 metre uzunluğa, 178mm çapa ve parçacıklı patlayıcılı bir harp başlığına sahip. Hava hedeflerine güdümlenmek için ise ara safhada atıldığı uçağın radarını, terminal yani son safhada ise kendi burnundaki aktif radar arayıcı başlığı kullanıyor.
Eğer isterseniz, bu içeriğin video versiyonunu da buradan izleyebilirsiniz:
Esasında şu ana kadar anlattığım şeyler, hemen hemen bütün görüş ötesi hava hava füzeleri için ortak şeyler. Çoğunun ağırlığı, uzunluğu, harp başlığı ve hatta güdüm mimarisi aynı. Peki, Meteor’da farklı olan şey ne?
Dünya genelinde kullanılan hava hava füzelerinin tamamına yakını, katı yakıtlı bir roket motoruna sahip. Bu roket motorları, hava hava füzelerini atıldıktan sonra çok kısa bir süre boyunca çalışıyor, bu kısa sürede füzeleri yüksek süratlere çıkarıyor, belirli bir süre sonra susuyor ve füzeler, çoğunlukla o ilk enerjileri ile süzülerek hedeflerine varıyorlar.
Meteor Füzesi ise RamJet itki sistemi kullanılıyor. Bu itki sistemi sayesinde Meteor, uçuş boyunca sürekli bir itkiye sahip oluyor ve bu da onun süratinin hep yüksek kalmasını sağlıyor. Yani katı yakıtlı roket motoruna sahip klasik hava hava füzeleri gibi, hedefe süzülerek gitmiyor. Meteor’u Meteor yapan şey de işte bu RamJet motoru.
Peki, hava hava füzeleri için sürat ve bu süratin son ana kadar korunması neden önemli? Şimdi, bizim hava hava muharebeleri için kullandığımız uluslararası bir terim var. ‘No Escape Zone (NEZ)’ yani ‘Kaçış Yok Bölgesi’. NEZ, özetle bir hava hava füzesinin uçaktan ateşlendiğinde, hedefin kaçmasının mümkün olmadığı menzil aralığını ifade eder.
Hedef uçak, ikaz alıcıları aracılığıyla kendine yönelen hava-hava füzesini fark ettiğinde, manevra yaparak bile kurtulamayacağı bir bölge içerisindeyse biz ona NEZ deriz. NEZ’in uzun ve geniş olması için en önemli kriter, sizin de tahmin edeceğiniz üzere hava-hava füzesinin sürati ve bu süratin devamlılığıdır. Bir örnek verelim…
Meteor vs. AIM-120C AMRAAM
Türkiye’nin de aralarında bulunduğu onlarca NATO ülkesi, görüş ötesi hava hava füzesi olarak ABD üretimi AIM-120 AMRAAM’ı kullanıyor. AMRAAM, katı yakıtlı bir roket motoruna sahip ve uçaktan atıldıktan sonra hızlı bir şekilde ses hızının 4 katı kadar bir sürate yani 4 Mach’a ulaşabiliyor. Tabi burada atan uçağın sürati de önemli. Katı yakıtlı roket motorunun susması sonucu ise AMRAAM, hedefe doğru süzülerek gitmeye devam ediyor ve tabii ki bu esnada sürati de kademeli olarak düşüyor.
AMRAAM’ın en gelişmiş versiyonlarından biri olan ve birçok ülke tarafından kullanılan AIM-120C konfigürasyonlarının menzili, resmi olmayan kaynaklarda 105 kilometre olarak geçiyor. Yine AIM-120C’nin NEZ yani ‘Kaçış Yok Bölgesi’ menzilinin ise 35 kilometre olduğu iddia ediliyor.
Şimdi Meteor’a gelelim… Meteor Füzesi de tıpkı AMRAAM gibi uçaktan atıldıktan sonra katı yakıtlı bir roket motoru aracılığıyla hedefine yönelmeye başlıyor. Bir süre sonra, katı yakıtlı roket motoru, tıpkı AMRAAM’da olduğu işlevini yitiriyor bu susuyor. İşte tam da Meteor’un, AMRAAM gibi enerjisini kaybetmeye başlayacağı noktada RamJet motoru devreye giriyor ve Meteor’un, süratini ve enerjisini sürekli olarak korumasına olanak sağlıyor.
Yani AMRAAM ilk etapta 4 Mach sürat ulaşıp aşamalı olarak enerjisini kaybederken, Meteor bu RamJet motoru sayesinde sürekli 4 Mach civarında bir süratle havada dolaşıyor.
Meteor’un azami menzilinin yaklaşık 150 kilometre, NEZ yani ‘Kaçış Yok Bölgesi’ menzilinin ise 90 kilometre olduğu iddia ediliyor. Yani, AIM-120C’ye göre yaklaşık 3 kat daha fazla bir NEZ değerine sahip. Dolayısıyla AIM-120C taşıyan bir Typhoon, Meteor taşıyan bir Typhoon’u vurmak isterken çoktan vurulmuş olacaktır…
Türkiye’nin Meteor Talebinin Arka Planı
Peki, Türkiye niçin Meteor istiyor? Türkiye, bildiğiniz üzere hava gücünün geleceğini F-35 üzerine kurmuştu. Ancak, ambargo sonucu F-35’lerin teslimatları askıya alındı. Aradan geçen süre zarfında ise Yunanistan hem F-16’larını Blok 70 seviyesine modernize ettirdi hem de Fransa’dan Rafale savaş uçağı ve Meteor Füzelerini tedarik etti. Mevcut durumda, Türkiye’nin yerdeki bir hedefi vurması için herhangi bir platforma ihtiyacı yok. Hem elimizdeki insanlı savaş uçakları hem de silahlı insansız hava araçları, hava-yer görevleri için gayet yeterli.
Hava-hava muharebesi için ise Türk savunma sanayii tarafından KAAN, HÜRJET, KIZILELMA ve ANKA-3 gibi platformların geliştirme süreci devam ediyor. Bu süreçler devam ederken aradaki açığı kapatmak için ise bir taraftan F-16 Blok 70 tedariki diğer bir taraftan ise Eurofighter Typhoon tedariki gerçekleştirmek istiyoruz.
Eurofighter Typhoon’un motor gücünün ve aviyonik sistemlerinin, Yunanistan’ın da elinde bulunan Dassault Rafale uçaklarından daha iyi olduğu ifade ediliyor. Ancak, Typhoon alıp AMRAAM füzesi ile kullanmanın, karşı tarafınızda eğer Meteor kullanan bir Rafale varsa pek bir anlamı yok. Bunun sebebini yukarıda açıkladım. Dolayısıyla Türkiye, Typhoon tedarikinin yanında Meteor Füzesi tedarikini de bir şart olarak koşuyor.
Türkiye, Typhoon tedariki kapsamında temaslarını İngiltere ile sürdürüyor. Meteor Füzesinin Türkiye’ye yönelik satışı için ise İngiltere ve İtalya’ya ilaveten Fransa’nın da onayı gerekiyor. Bu nedenle İngiltere, Fransa’yı bu satışa ikna etmek için birtakım diplomatik faaliyetler yürütüyor. Hatta geçtiğimiz günlerde Cumhurbaşkanı Erdoğan, Fransa Cumhurbaşkanı Macron ile görüştü ve görüşmede bu konunun da ele alındığını biliyoruz.
Yunanistan tarafı ise bu durumdan rahatsız. Çünkü Meteor ile donatılan Typhoon’un, aynı füzeyi kullanan Rafale’den daha üstün güce sahip olduğunun farkında. Bu yüzden o da Fransa tarafıyla bu satışın engellenmesi için temaslarda bulunuyor. Dolayısıyla şu anda diplomatik bir yarış söz konusu. Ancak bu yarışta; İngiltere, İspanya ve İtalya, gerek Typhoon gerekse Meteor satışında Türkiye’nin yanında diyebiliriz. Yakında bu sürecin sonucunu göreceğiz.
Şunu da hatırlatmakta fayda var: Türkiye, şu anda 5 farklı havadan havaya füze geliştiriyor. 5 proje içerisinde yer alan ve TÜBİTAK-SAGE tarafından geliştirilen GÖKHAN Füzesi var, doğrudan METEOR’un muadili diyebiliriz. Bir diğer füze var, belki GÖKHAN’ın bir üst sınıfında yer alacağını söyleyebiliriz. Dolayısıyla bizim kısa ve orta safhada Meteor’a kesinlikle ihtiyacımız var ancak uzun vadede artık bu tip mühimmat için yerli projeler de diğer bir taraftan başlatıldı.
Kaynak: SavunmaSanayiST.com
